Wachtlijsten door verkeerde budget-verdeling

Januari 2023

Verzekerde kiest anders dan zorgverzekeraar

GGZ aanbieders sluiten contracten met zorgverzekeraars. Daarin staan afspraken over de zorg die de aanbieder levert en over de betaling door de verzekeraar. De zorgverzekeraar bepaalt het budget
voor elke aanbieder. De zorgverzekeraar denkt te handelen vanuit de wensen van de verzekerde
cliënten die hulp zoeken. De praktijk is vaak anders: de verzekerde cliënt wil behandeling bij een GGZ
aanbieder, maar de zorgverzekeraar heeft onvoldoende budgetruimte gemaakt voor die aanbieder. Dit gebeurt momenteel bij BuurtzorgT. Ook bij KieN hebben wij al lange tijd een cliëntenstop voor verzekerden van de koepels VGZ en Zilveren Kruis. We hebben wel voldoende en goed geschoold personeel om behandelingen uit te voeren, maar te weinig budget.

Er zijn aanbieders, vooral grote GGZ instellingen, die budgetruimte over houden. Dit komt doordat cliënten kiezen voor andere zorgaanbieders en doordat grote GGZ instellingen steeds meer moeite hebben om voldoende medewerkers te behouden. Ondertussen houden de grote GGZ instellingen hun historisch opgebouwde budgetten. Er is dus wel budget, maar bij de verkeerde aanbieder. Zo ontstaan wachtlijsten en houden zorgverzekeraars elk jaar geld over, geld dat ze niet besteden aan zorg voor mensen die het hard nodig hebben.

Hoe dan wel

Voor passende, effectieve zorg is het belangrijk dat cliënten zelf kunnen kiezen. Dat gebeurt nu te weinig, doordat de zorgverzekeraar bepaalt welke zorg beschikbaar is en door welke zorgaanbieder die geleverd mag worden. Een verzekeraar is primair uit op het mijden van risico’s en niet op het realiseren van de beste zorg.

Verzekerden zijn de financiers van de zorg. Ze moeten zelf een zorgaanbieder kunnen kiezen en daar gaat het budget dan naar toe. Hiervoor is verandering nodig van het huidige stelsel waarin de zorgverzekeraar de macht heeft.

Tarieven kloppen wel

Nieuwe bekostiging

Begin 2022 is het Zorg Prestatie Model (ZPM) ingevoerd in de GGZ voor volwassenen. Het geeft minder administratieve lasten en beloont effectieve zorg. Dat is zorg met veel directe behandeltijd voor de cliënt, uitgevoerd door professionals met een hoge mate van deskundigheid. We werken nu bijna een jaar met het ZPM. Bij veel grote GGZ aanbieders die net als wij hulp bieden aan mensen met ernstige psychiatrische problematiek zijn de tarieven gedaald. Daar besteden professionals minder tijd aan direct cliëntencontact en is het opleidingsniveau van de medewerkers lager.

Voor veel behandeltrajecten bij KieN zijn de tarieven nauwelijks veranderd in vergelijking met de DBC financiering. De tarieven voor outreachende behandelingen van KieN VIP (grotendeels uitgevoerd in de leefomgeving van de cliënt) zijn gestegen. Bij KieN bieden we vooral hulp aan mensen met ernstige, complexe problematiek. We hebben al vanaf de start een hoog percentage directe behandeltijd en deskundige professionals.

Wat nu?

Je zou zeggen, het verloopt volgens plan. Effectieve zorg wordt beloond, dat was de bedoeling. Zorgverzekeraars spelen quitte, doordat ze meer betalen aan instellingen met effectieve zorg en minder aan aanbieders met ineffectieve zorg. Nou, het dreigt toch anders te gaan. De instellingen met lagere tarieven voeren een stevige campagne. Ze beweren dat het ZPM niet deugt, dat het aangepast moet worden. Hun ineffectieve werkwijze, met veel indirecte tijd en relatief lage deskundigheid, levert te weinig geld op. Dat was toch de bedoeling? Toch zien wij aankomen dat zorgverzekeraars grote GGZ instellingen gaan compenseren. Met het geld dat eigenlijk naar de effectieve aanbieders toe zou moeten gaan.

Oproep

Wij roepen alle partijen op om het ZPM uit te voeren zoals het bedoeld is. En daarbij de tarifering toe te passen die er uit voortvloeit. Dit betekent een hogere trajectprijs en verhoging van het budget voor aanbieders die efficiënt werken, en een lagere trajectprijs en verlaging van het budget voor aanbieders met een inefficiënte werkwijze. Zodat het ZPM doet waar het voor bedoeld was: hoogwaardige, efficiënte zorg stimuleren.

De directie van KieN:

Hanneke Verwegen | algemeen directeur

Nynke Boonstra | verpleegkundig specialist en directeur zorg

Charlotte van der Wall | klinisch psycholoog en directeur

Elbert-Jaap Schipper | zorg psychiater en directeur zorg